Nhân dịp kỷ niệm 50 năm thành lập Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam), TS Nguyễn Quốc Thập - Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam (Hội DKVN) đã chia sẻ với Phóng viên về những kỳ vọng, thách thức và cơ hội của Tập đoàn trong giai đoạn mới, đồng thời nhấn mạnh vai trò tiên phong của Petrovietnam trong việc dẫn dắt hệ sinh thái năng lượng quốc gia và hiện thực hóa cam kết Net Zero vào năm 2050.

 PV: Thưa ông, dưới góc nhìn của Hội Dầu khí Việt Nam, đâu là những kỳ vọng lớn nhất đối với sự phát triển của Petrovietnam trong giai đoạn mới?

 TS Nguyễn Quốc Thập: Trong giai đoạn phát triển mới, Petrovietnam được kỳ vọng sẽ giữ vững vị trí trụ cột trong đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, đồng thời mở rộng mạnh mẽ sang các lĩnh vực năng lượng mới và tái tạo. Cụ thể: tiếp tục duy trì vai trò chủ lực trong thăm dò, khai thác và chế biến dầu khí; phát triển LNG, điện khí, điện gió ngoài khơi, hydrogen; đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, công nghệ số, nâng cao năng lực quản trị; và quan trọng hơn, trở thành đầu tàu dẫn dắt hệ sinh thái năng lượng quốc gia, góp phần hiện thực hóa cam kết Net Zero vào năm 2050.

PV: Theo ông, Petrovietnam sẽ phải đối mặt với những thách thức nào để hiện thực hóa những kỳ vọng đó?

TS Nguyễn Quốc Thập: Tôi cho rằng, thách thức lớn nhất chính là sự chuyển dịch năng lượng toàn cầu đang diễn ra mạnh mẽ; yêu cầu giảm phát thải khí nhà kính; áp lực từ các cam kết quốc tế cùng với biến động địa chính trị khiến thị trường năng lượng ngày càng phức tạp, khó dự báo. Ngoài ra, nguồn tài nguyên dầu khí trong nước ngày càng suy giảm, trong khi đầu tư cho các dự án mới gặp khó khăn về vốn, cơ chế và thủ tục pháp lý. Việc phát triển các dự án LNG, điện gió ngoài khơi, hydrogen… đòi hỏi khung chính sách minh bạch, ổn định, cùng năng lực khoa học - công nghệ hiện đại và đội ngũ nhân lực chất lượng cao.

PV: Trong bối cảnh đó, ông đánh giá như thế nào về vai trò và trách nhiệm của Petrovietnam đối với nền kinh tế đất nước?

TS Nguyễn Quốc Thập: Tôi cho rằng, vai trò của Petrovietnam ngày càng quan trọng và mang tính chiến lược. Trước hết, Tập đoàn phải tiếp tục đóng góp lớn cho ngân sách Nhà nước, bảo đảm an ninh năng lượng và an ninh lương thực năng lượng quốc gia. Thứ hai, với tiềm lực vốn, công nghệ và nhân sự, Tập đoàn cần trở thành “người mở đường” cho các lĩnh vực năng lượng mới, từ đó tạo hiệu ứng lan tỏa đến toàn bộ hệ sinh thái doanh nghiệp năng lượng trong nước. Đồng thời, Tập đoàn cũng phải giữ vai trò tiên phong trong hội nhập quốc tế, đưa thương hiệu năng lượng Việt Nam vươn ra khu vực và thế giới.

PV: Hội Dầu khí Việt Nam sẽ đồng hành cùng Petrovietnam như thế nào để hỗ trợ quá trình phát triển này?

TS Nguyễn Quốc Thập: Chúng tôi sẽ tiếp tục phát huy vai trò tư vấn, phản biện chính sách, cung cấp luận cứ khoa học và đề xuất các giải pháp thực tiễn cho Nhà nước cũng như Petrovietnam. Đồng thời, Hội cũng đẩy mạnh hoạt động kết nối, đào tạo, phổ biến kiến thức, tạo diễn đàn trao đổi học thuật, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Chúng tôi luôn coi việc đồng hành cùng Tập đoàn là trách nhiệm và cũng là niềm tự hào của Hội.

PV: Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết 70-NQ/TW về bảo đảm an ninh năng lượng đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045. Theo ông, Nghị quyết này mở ra những cơ hội như thế nào đối với Petrovietnam trong các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, LNG, điện gió ngoài khơi hay hydrogen?

TS Nguyễn Quốc Thập: Nghị quyết 70-NQ/TW của Bộ Chính trị có ý nghĩa chiến lược, đặt nền tảng cho quá trình chuyển dịch năng lượng ở Việt Nam trong nhiều thập kỷ tới. Nghị quyết yêu cầu triển khai quyết liệt ngay trong năm 2025, tháo gỡ các điểm nghẽn với tinh thần "vừa chạy vừa xếp hàng", không chờ đợi. Đây là một tư duy hết sức tiến bộ.

Tuy vậy, để hiện thực hóa mục tiêu đầy tham vọng trong Nghị quyết 70 về bảo đảm an ninh năng lượng và giảm phát thải, yêu cầu cấp bách nhất là hoàn thiện thể chế, xây dựng khung pháp lý tiến bộ, phù hợp thực tiễn. Trọng tâm là sửa đổi Luật Điện lực, bổ sung các quy định về thị trường điện cạnh tranh, cơ chế hợp đồng mua bán điện trực tiếp, chính sách giá minh bạch và cơ chế thu hút đầu tư dự án năng lượng.

Đồng thời, Luật Đất đai và Luật Biển cần điều chỉnh để tháo gỡ vướng mắc về cấp phép không gian biển cho điện gió ngoài khơi - lĩnh vực có tiềm năng lớn trong giảm phát thải. Bên cạnh đó, cần thúc đẩy xã hội hóa, triển khai PPP thiết thực, và sớm hình thành thị trường carbon để hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu thông qua chứng chỉ năng lượng tái tạo. Nếu không tháo gỡ kịp thời các điểm nghẽn pháp lý, đặc biệt ở Luật Điện lực và cơ chế cho điện gió ngoài khơi, mục tiêu đạt 25-30% năng lượng tái tạo và giảm 15-35% phát thải khí nhà kính đến năm 2030 sẽ khó khả thi.

Với Petrovietnam, đây vừa là định hướng, vừa là cơ hội lớn.

Thứ nhất, Nghị quyết đã khẳng định vai trò của các nguồn năng lượng mới và tái tạo, đặc biệt là LNG, điện gió ngoài khơi, hydrogen… Đây là những lĩnh vực mà Tập đoàn có tiềm lực về kỹ thuật, nhân sự và hạ tầng để tiên phong.

Thứ hai, Nghị quyết nhấn mạnh yêu cầu hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách đồng bộ cho phát triển năng lượng. Đây là cơ sở quan trọng để tháo gỡ những vướng mắc lâu nay về thủ tục, vốn và cơ chế đặc thù, tạo điều kiện cho Tập đoàn triển khai các dự án quy mô lớn, có tính chất “dẫn dắt thị trường”.

Thứ ba, cùng với định hướng giảm dần nhiên liệu hóa thạch và tiến tới Net Zero vào năm 2050, Tập đoàn có cơ hội mở rộng đầu tư, hợp tác quốc tế, tiếp cận công nghệ mới, từ đó xây dựng được hệ sinh thái năng lượng hiện đại và bền vững.

Nói cách khác, Nghị quyết 70 không chỉ là kim chỉ nam cho ngành năng lượng, mà còn là “cú hích” để Petrovietnam khẳng định vai trò doanh nghiệp chủ lực quốc gia trong kỷ nguyên chuyển dịch năng lượng.

PV: Ở góc nhìn tổng thể, ông có kiến nghị gì để Petrovietnam phát triển bền vững trong giai đoạn tới?

TS Nguyễn Quốc Thập: Theo tôi, điều quan trọng nhất là cần sớm hoàn thiện khung pháp lý đồng bộ, minh bạch và ổn định, tạo môi trường thuận lợi cho Tập đoàn triển khai các dự án chiến lược, đặc biệt trong lĩnh vực LNG, điện gió ngoài khơi và hydrogen. Nhà nước cũng cần có cơ chế đặc thù cho doanh nghiệp chủ lực quốc gia, từ chính sách tài chính - tín dụng, ưu đãi thuế, cho tới bảo lãnh vốn vay và chia sẻ rủi ro trong các dự án lớn. Chỉ khi những rào cản về thể chế được tháo gỡ, Petrovietnam mới có thể phát huy toàn diện tiềm năng, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển năng lượng bền vững và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

PV: Xin cảm ơn ông!