Vẫn giữ đuôi “theo quy định của pháp luật”

Dự thảo mới không còn nêu phương án trở lại tên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa; giữ nguyên nền tảng liên minh giai cấp (Điều 2); không còn phương án diễn đạt gọn Điều 4; Lời nói đầu, dự thảo mới không ghi nhận “chủ quyền nhân dân” mà thay bằng “quyền làm chủ” - khi nói về mối quan hệ giữa nhân dân và HP.

Qua đợt lấy ý kiến nhân dân (từ tháng 1 đến tháng 3-2013) cho thấy có nhiều nội dung còn ý kiến khác nhau như: Chính phủ có phải là cơ quan “chấp hành” của QH; có nên để cho Ủy ban Thường vụ QH quyền giải thích HP, luật hay giao cho tòa án và Hội đồng HP; có nên hiến định quyền ban hành án lệ cho TAND Tối cao; làm thế nào để nhân dân quyết định về HP thông qua quyền phúc quyết... Tuy nhiên, dự thảo mới đều giữ nguyên như dự thảo tháng 1-2013.

Trước nhiều ý kiến góp ý việc bảo đảm thực hiện quyền con người, quyền cơ bản của công dân phải theo luật và chỉ có thể bị hạn chế bởi luật, dự thảo mới dự liệu một số quyền này vẫn có thể bị hạn chế bởi văn bản dưới luật giống như cách quy định ở HP hiện hành (mọi người - công dân có quyền […] theo quy định của pháp luật). Quyền kết hôn vẫn chỉ là của nam, nữ chứ không phải cho “mọi người đủ tuổi do luật định” theo cách mở ra cơ hội thảo luận quyền của người đồng tính, chuyển giới, song tính như dự thảo tháng 4-2013.

Tăng quyền Chủ tịch nước

Trở lại những nội dung còn ý kiến khác nhau trong dự thảo mới, đáng chú ý là Điều 54 về chế độ kinh tế được thể hiện theo ba phương án. Trong đó hai phương án tiếp tục khẳng định “kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo”, một phương án diễn đạt theo cách không hiến định nội dung này.

Tương tự, Chương IX về chính quyền địa phương cũng được diễn đạt theo hai phương án với quan điểm rất khác nhau: (1) Diễn đạt ngắn gọn bằng hai điều, quy định ba cấp đơn vị hành chính lãnh thổ (tỉnh, huyện, xã và tương đương) và để lại cho luật quy định về việc thành lập, tổ chức, bộ máy cũng như chức năng, nhiệm vụ của chính quyền địa phương để rộng đường cho các cuộc thí điểm đang triển khai. (2) Giữ nguyên như HP hiện hành.

Bên cạnh đó, có những nội dung được chỉnh sửa so với dự thảo tháng 1-2013. Chẳng hạn, Điều 70 về nghĩa vụ lực lượng vũ trang, vị trí của chủ thể Đảng được điều chỉnh đứng sau Tổ quốc. Đáng chú ý, Điều 75 bổ sung quy định: Chủ tịch nước, chủ tịch QH, Thủ tướng Chính phủ, chánh án TAND Tối cao khi nhậm chức phải tuyên thệ trung thành với Tổ quốc, nhân dân và HP (cơ bản như dự thảo tháng 4-2013).

Một cách mạnh mẽ hơn, dự thảo mới quy định Hội đồng Dân tộc và các ủy ban của QH có quyền chất vấn các thành viên Chính phủ, chánh án TAND Tối cao, viện trưởng VKSND Tối cao, tổng kiểm toán. Dự thảo tháng 1-2013, quyền năng này thể hiện mềm hơn, chỉ là “yêu cầu cung cấp thông tin hoặc giải trình”.

Ở Chương VI - Chủ tịch nước có một điều chỉnh rất quan trọng: Chủ tịch nước có quyền yêu cầu Chính phủ họp bàn về “vấn đề mà Chủ tịch nước xét thấy cần thiết để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch nước”. Đây là quy định mang tính mở rộng hơn nhiều so với dự thảo tháng 1-2013 (chỉ được yêu cầu Chính phủ họp bàn về “những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch nước”).

Các chương khác của HP cũng có những chỉnh sửa đáng chú ý. Chẳng hạn, về phần tòa án, nguyên tắc tranh tụng không chỉ được bảo đảm “tại phiên tòa” mà còn áp dụng “trong xét xử” - tức cho cả quá trình thụ lý, xét xử, vượt phạm vi phiên tòa cụ thể.

Theo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh

http://duthaoonline.quochoi.vn/Pages/default.aspx