Với tiềm năng được đánh giá cao của nước ta về điện gió ngoài khơi (ĐGNK), cùng mục tiêu đáp ứng nhu cầu điện, đảm bảo an ninh năng lượng, đa dạng hóa nguồn điện và cung cấp điện ổn định, tin cậy, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và an ninh quốc phòng, việc xây dựng chiến lược, hình thành các cơ chế để phát triển lĩnh vực ĐGNK ở nước ta là hết sức cần thiết.

ĐGNK cần thí điểm sớm nhất có thể

Với vị trí địa lý thuận lợi, Việt Nam được đánh giá là quốc gia ven biển có tiềm năng phát triển năng lượng gió ngoài khơi vô cùng lớn. Tại cuộc họp Chính phủ về việc thí điểm phát triển ĐGNK, Bộ Công Thương đã nêu một số khó khăn, vướng mắc chính trong phát triển ĐGNK liên quan đến quy hoạch; chủ trương đầu tư và lựa chọn nhà đầu tư; điều kiện tiếp cận thị trường với nhà đầu tư nước ngoài; đầu tư theo hình thức hợp tác công - tư (PPP); triển khai đầu tư xây dựng và cấp phép xây dựng; quy định pháp luật về biển; xác định tài nguyên gió là tài sản công.

Thí điểm xây dựng trang trại ĐGNK cần sớm được triển khai (Ảnh minh họa)

Bên cạnh đó là các vấn đề về an ninh, quốc phòng, chủ quyền quốc gia; giá điện; tín dụng; tiêu chuẩn, quy chuẩn đối với thiết bị, thi công xây dựng, an toàn cháy nổ... Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long, Bộ cũng đang làm việc với Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam), Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) để xúc tiến các bước chuẩn bị triển khai thí điểm 2 dự án ĐGNK.

Tại cuộc làm việc, đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, Quy hoạch không gian biển quốc gia đã được phê duyệt. Vướng mắc đối với việc giao khu vực biển để điều tra, đo đạc, khảo sát sẽ được tháo gỡ khi sắp tới Thủ tướng Chính phủ sẽ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 11/2021/NĐ-CP quy định việc giao các khu vực biển nhất định cho tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng tài nguyên biển.

Ngoài ra, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã thực hiện giao biển cho 1 dự án ĐGNK để xuất khẩu sang Singapore, khoảng 10 dự án điện gió trên biển ở vùng 6 hải lý. Bộ Công Thương có thể tham khảo các quy định, thủ tục hành chính để vận dụng cho dự án ĐGNK. Lãnh đạo EVN, Petrovietnam cho biết, đã triển khai các bước chuẩn bị để có thể triển khai dự án thí điểm phát triển dự án ĐGNK.

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nêu rõ Đề án thí điểm phát triển ĐGNK đã được đặt ra từ lâu, được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ rất quan tâm. Đề án phải lựa chọn những dự án cụ thể, chỉ ra những vướng mắc về pháp lý, nghiên cứu khảo sát, chính sách, thủ tục đầu tư, tài chính, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ... trong quá trình thực hiện toàn bộ dự án. Đây là căn cứ đề xuất phương án thí điểm, tháo gỡ khó khăn vướng mắc ở “luật nào, chính sách nào, thẩm quyền của ai”.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh: “Việc triển khai thí điểm phát triển ĐGNK là quá trình vừa làm, vừa hoàn thiện nhằm hình thành đầy đủ cơ chế, chính sách pháp luật đi kèm”.

Phó Thủ tướng dành thời gian phân tích, chỉ ra hướng xử lý một số khó khăn, vướng mắc cần sự phối hợp giữa các Bộ, ngành. Đơn cử như vướng mắc về lựa chọn địa điểm triển khai dự án ĐGNK không nằm ở luật mà ở khâu tổ chức thực hiện cần sự thống nhất của Bộ Giao thông vận tải (liên quan đến tuyến đường biển quốc tế), Bộ Quốc phòng (nếu là khu vực cần bảo đảm quốc phòng, an ninh). Tương tự, Bộ Công Thương cần rà soát kỹ vướng mắc về lựa chọn nhà đầu tư, xuất khẩu điện, sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài... thuộc thẩm quyền Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để kiến nghị tháo gỡ.

Điện gió ngoài khơi sẽ tích cực góp phần khẳng định chủ quyền trên biển

Nghiên cứu “Xác định không gian các khu vực điện gió ngoài khơi vùng biển Việt Nam bằng công nghệ GIS” của Viện khoa học môi trường, biển và hải đảo, Bộ Tài nguyên và Môi trường và Công ty Cổ phần Tư vấn Xây dựng Điện 2, EVN (Nguyễn Thị Thanh Nguyệt - Dư Văn Toán) cho thấy, chúng ta đủ cơ sở, khả năng xây dựng các trang trại điện gió trên biển, tạo thành đường biên giới vững chắc, đồng thời đáp ứng đủ 12 tiêu chí về tài nguyên thiên nhiên, kinh tế - xã hội và môi trường.

Việt Nam đủ khả năng xây dựng các dự án điện gió ngoài khơi.

Nghiên cứu trên được thực hiện bằng công nghệ GIS kết hợp với phương pháp Fuzzy Logic cho từng tiêu chí về tài nguyên thiên nhiên, kinh tế - xã hội và môi trường với mục tiêu thành lập bản đồ các khu vực có khả năng xây dựng các trang trại điện gió tại vùng biển Việt Nam nhằm giúp chính quyền và các nhà đầu tư khoanh vùng, tiết kiệm thời gian tìm kiếm vị trí đầu tư trong giai đoạn đầu của dự án cũng như góp phần phục vụ cho việc quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Phương pháp này được áp dụng tại khu vực vùng biển Việt Nam tính từ bờ khoảng 200 km (Hình 1) - đây là khu vực có mức độ tập trung tốc độ gió và mật độ năng lượng gió trung bình ở độ cao 100 m khá cao.

Yếu tố quan trọng nhất cần xem xét khi xây dựng các trang trại điện gió là tốc độ gió tại khu vực. Dựa vào sự tương đồng về tốc độ gió tối ưu của nhiều nghiên cứu và công nghệ tuabin gió hiện nay cũng như dữ liệu vận tốc gió trong phạm vi khu vực nghiên cứu (dao động trong khoảng 3,60 - 11,03 m/s), nhóm nghiên cứu xác định những khu vực có vận tốc gió dưới 3 m/s sẽ không có khả năng xây dựng các trang trại điện gió, trong khi đó, những khu vực hoàn toàn có khả năng xây dựng sẽ có giá trị vận tốc gió lớn hơn hoặc bằng 8 m/s.

Trong tổng hơn 600.000 km2 diện tích khu vực nghiên cứu, khu vực tiềm năng có khả năng xây dựng chiếm hơn 21,62%, tương đương 130,229.97 km2. Trong đó, diện tích khu vực tiềm năng xây dựng điện gió gần bờ (khu vực có độ sâu nước dưới 20 m) gần 14.330 km2 ứng với 11,00% trong tổng diện tích khu vực tiềm năng, chủ yếu tập trung tại các tỉnh Quảng Ninh, TP Hải Phòng, Thái Bình, Nam Định, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Ninh Thuận, Bình Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu, TP Hồ Chí Minh, Tiền Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Bạc Liêu và Cà Mau. Diện tích tiềm năng còn lại là điện gió ngoài khơi chiếm 89% (gần 116.000 km2).

Có thể thấy rằng, ĐGNK không chỉ giải bài toán về năng lượng mà sẽ là một trong những động lực cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước ta trong kỷ nguyên mới, đặc biệt là đảm bảo an ninh, khẳng định chủ quyền trên biển của Việt Nam. Chính vì vậy, triển khai ĐGNK càng sớm, nhanh thì càng có lợi cho đất nước.