Trải qua gần 7 thập kỷ, hợp tác dầu khí đã và đang giữ vai trò trụ cột trong quan hệ Việt Nam - Liên bang Nga. Đây là lĩnh vực được triển khai sớm nhất, quy mô lớn nhất và mang lại hiệu quả thiết thực nhất, góp phần định hình quan hệ đối tác chiến lược giữa hai quốc gia. Hai liên doanh tiêu biểu - Vietsovpetro và Rusvietpetro - không chỉ ghi dấu bằng những con số ấn tượng về sản lượng và doanh thu, mà còn khẳng định tính đúng đắn của mô hình hợp tác liên Chính phủ trong lĩnh vực năng lượng.

Sự vận hành hiệu quả, ổn định và bền vững của hai liên doanh này là minh chứng rõ nét cho tinh thần đồng hành chiến lược giữa Petrovietnam và Zarubezhneft - hai tập đoàn đại diện cho ngành dầu khí của hai quốc gia. Trong bối cảnh ngành năng lượng thế giới đang trải qua những biến động sâu sắc, việc duy trì và phát triển các mô hình hợp tác thực chất như Vietsovpetro và Rusvietpetro càng cho thấy vai trò đặc biệt của mối quan hệ Việt - Nga trong đảm bảo an ninh năng lượng, ổn định kinh tế và phát triển bền vững.

Vietsovpetro: Biểu tượng hợp tác hiệu quả giữa Việt Nam và Liên bang Nga

Được thành lập năm 1981 trên cơ sở Hiệp định Liên Chính phủ giữa Việt Nam và Liên Xô (nay là Liên bang Nga), Vietsovpetro là liên doanh dầu khí đầu tiên hoạt động tại thềm lục địa Việt Nam. Với hơn 40 năm hoạt động, Liên doanh Vietsovpetro đã khẳng định vai trò tiên phong trong ngành công nghiệp dầu khí quốc gia, đồng thời trở thành hình mẫu về hợp tác năng lượng quốc tế hiệu quả, ổn định và lâu dài.

Cụm giàn trung tâm mỏ Bạch Hổ

Tính đến hết năm 2024, Vietsovpetro đã khai thác được hơn 250 triệu tấn dầu thô, hơn 40 tỷ mét khối khí. Doanh thu từ hoạt động dầu khí của Vietsovpetro đã đạt hơn 89 tỷ USD, trong đó nộp ngân sách nhà nước và lợi nhuận Việt Nam trên 58 tỷ USD. Sản lượng khai thác dầu từ Vietsovpetro chiếm khoảng 1/3 tổng sản lượng khai thác dầu thô cả nước, góp phần bảo đảm nguồn thu ngoại tệ ổn định, tạo nền tảng quan trọng cho phát triển công nghiệp năng lượng và công nghiệp phụ trợ.

Về mặt kỹ thuật, Vietsovpetro là đơn vị đầu tiên của Việt Nam triển khai thành công công nghệ khai thác dầu trong đá móng nứt nẻ - một kỹ thuật khó, đòi hỏi chuyên môn cao và khả năng thích nghi đặc thù với điều kiện địa chất phức tạp ở mỏ Bạch Hổ. Đây là một trong những đột phá lớn, được quốc tế công nhận, giúp nâng cao hiệu quả khai thác và kéo dài tuổi thọ mỏ.

Hiện nay, Vietsovpetro đang vận hành hàng chục công trình ngoài khơi, bao gồm các giàn khoan khai thác, giàn xử lý trung tâm, tàu chứa dầu FPSO và hệ thống đường ống dẫn khí - dầu kết nối liên hoàn. Với đội ngũ hơn 6.000 cán bộ kỹ sư và công nhân, Liên doanh đã làm chủ toàn bộ chuỗi hoạt động từ thiết kế, thi công, lắp đặt đến vận hành công trình biển - góp phần hình thành nền tảng kỹ thuật cho toàn ngành dầu khí Việt Nam.

Người lao động Vietsovpetro trên giàn khoan

Mô hình hợp tác giữa Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) và Zarubezhneft trong Liên doanh Vietsovpetro được đánh giá là điển hình về hiệu quả quản trị và sự phối hợp chiến lược giữa hai phía. Từ năm 2010, hai bên đã chính thức gia hạn thời hạn hoạt động của Liên doanh thêm 20 năm và hiện đang xúc tiến thủ tục để chuẩn bị cho giai đoạn sau năm 2030, phản ánh sự đồng thuận cao ở cấp Chính phủ và hiệu quả hợp tác kỹ thuật - kinh tế, thể hiện qua doanh thu lớn, nguồn thu ổn định cho ngân sách và lợi ích lâu dài cho cả hai phía.

Vietsovpetro hiện đang mở rộng khai thác tại các khu vực mới như Lô 09-3/12, Lô 09-2/09 và tiếp tục tích cực tìm kiếm cơ hội hợp tác, mở rộng vùng hoạt động thăm dò - khai thác dầu khí ra các lô mới nhằm gia tăng trữ lượng và ổn định sản lượng trong tương lai. Đồng thời, Liên doanh cũng tập trung nghiên cứu các giải pháp tăng cường thu hồi dầu (EOR), từng bước mở rộng lĩnh vực hoạt động theo hướng đa dạng và bền vững.

Rusvietpetro: Hình mẫu hợp tác đầu tư ra nước ngoài hiệu quả của Việt Nam

Trong khi Vietsovpetro là minh chứng tiêu biểu cho hiệu quả hợp tác dầu khí tại Việt Nam, thì Rusvietpetro - liên doanh giữa Petrovietnam và Zarubezhneft tại Liên bang Nga - lại là hình mẫu điển hình cho sự thành công của Việt Nam trong hoạt động đầu tư ra nước ngoài, đặc biệt trong lĩnh vực có hàm lượng kỹ thuật và rủi ro cao như khai thác dầu khí.

Khu vực khai thác dầu khí của Rusvietpetro tại Liên bang Nga.

Thành lập năm 2008 trên cơ sở Hiệp định liên Chính phủ Việt Nam - Liên bang Nga, Rusvietpetro hoạt động tại khu tự trị Nhenhetxia, một vùng lãnh thổ xa xôi phía Bắc nước Nga, trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt và địa chất phức tạp. Vượt qua những thách thức đó, chỉ sau hơn 1 năm, dự án đã cho dòng dầu thương mại đầu tiên - một kỷ lục chưa công ty dầu khí nào tại Liên bang Nga thực hiện được. Chỉ sau hơn 3 năm, Rusvietpetro đã khai thác ở mức sản lượng đỉnh trên 3 triệu tấn/năm, luôn ổn định kéo dài đến nay và dự kiến sẽ giữ được mức sản lượng đỉnh này đến năm 2028. Đây thực sự cũng là một kỷ lục nữa của một công ty khai thác dầu khí.

Tới nay, Rusvietpetro đã khai thác được gần 40 triệu tấn dầu thô và mang lại cho hai phía tham gia khoản lợi nhuận trên 3 tỷ USD; trong đó, phía Petrovietnam đã chuyển lợi nhuận về nước xấp xỉ 1,4 tỷ USD từ phần góp vốn 49% - một con số mang nhiều ý nghĩa cả về kinh tế lẫn đối ngoại.

Chủ tịch HĐTV Petrovietnam Lê Mạnh Hùng kiểm tra các hạng mục công trình tại Liên doanh Rusvietpetro.

Điểm đáng chú ý là mặc dù lực lượng cán bộ Việt Nam tại Rusvietpetro chỉ khoảng 28 người, nhưng lại giữ các vị trí chủ chốt, trực tiếp chỉ huy kỹ thuật, điều hành sản xuất, quản trị tài chính - thể hiện rõ năng lực chuyên môn và tính chủ động của đội ngũ lao động dầu khí Việt Nam trong môi trường quốc tế. Việc vận hành hiệu quả mô hình liên doanh tại nước ngoài không chỉ mang lại nguồn thu bền vững, mà còn giúp Petrovietnam tích lũy kinh nghiệm, nâng cao vị thế và từng bước mở rộng hoạt động ra thị trường toàn cầu.

Rusvietpetro cũng là minh chứng cho sự tin cậy và phối hợp chặt chẽ giữa hai tập đoàn dầu khí quốc gia - Petrovietnam và Zarubezhneft - trong việc chia sẻ lợi ích, trách nhiệm và quản trị rủi ro. Mô hình liên doanh tại nước ngoài này được các chuyên gia đánh giá cao, xem là một trong những dự án đầu tư nước ngoài hiệu quả nhất của Việt Nam từ trước đến nay.

Củng cố quan hệ chiến lược Việt - Nga từ nền tảng hợp tác năng lượng

Với hai liên doanh tiêu biểu là Vietsovpetro và Rusvietpetro, hợp tác năng lượng giữa Việt Nam và Liên bang Nga đã được triển khai một cách thực chất, bài bản và mang lại hiệu quả vượt mong đợi. Không chỉ đóng góp lớn về kinh tế, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và tạo nguồn thu ngoại tệ ổn định, các liên doanh này còn góp phần củng cố niềm tin, sự gắn kết giữa hai nền kinh tế, hai hệ thống kỹ thuật và rộng hơn là giữa hai quốc gia.

Việc duy trì mô hình hợp tác liên doanh theo cơ chế Liên Chính phủ đã giúp hai bên xử lý hài hòa các vấn đề pháp lý, chính sách và bảo đảm quyền lợi cho cả Petrovietnam và Zarubezhneft trong suốt quá trình vận hành. Đây cũng là mô hình được đánh giá là có tính ổn định cao, không ngừng phát huy hiệu quả trong bối cảnh ngành năng lượng toàn cầu biến động mạnh do yếu tố địa chính trị, dịch chuyển năng lượng và biến đổi khí hậu.

Không dừng lại ở khai thác dầu khí truyền thống, cả Petrovietnam và Zarubezhneft đều đang hướng tới những lĩnh vực hợp tác mới trong chuỗi giá trị năng lượng, như xử lý và vận chuyển khí, năng lượng tái tạo, chuyển đổi số trong quản trị vận hành mỏ. Những hướng đi này cho thấy tầm nhìn dài hạn và tính linh hoạt của mối quan hệ hợp tác năng lượng Việt - Nga, từ chỗ là “hợp tác kinh tế” dần trở thành “đối tác chiến lược” có chiều sâu và có tầm ảnh hưởng khu vực.

Trong bối cảnh ngành năng lượng toàn cầu đang bước vào thời kỳ tái cấu trúc, sự hiện diện bền vững và hiệu quả của Vietsovpetro và Rusvietpetro tiếp tục khẳng định vị trí trung tâm của lĩnh vực năng lượng trong quan hệ Việt - Nga. Đây chính là bệ phóng để hai nước tiếp tục mở rộng hợp tác trong giai đoạn mới, hướng tới phát triển cân bằng, xanh và bền vững hơn trong tương lai./.

Theo tin từ pvn.vn