Xã Khánh An, tỉnh Cà Mau - nơi Cụm Khí - Điện - Đạm thuộc Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) hiện diện suốt hơn hai thập kỷ qua, là vùng đất mang dấu ấn đổi thay rõ rệt nhất của cực Nam Tổ quốc. Sự chuyển mình ấy lớn đến mức những người gắn bó cả đời ở đây như ông Lâm Anh Lữ - nguyên Thị đội phó Thị đội Cà Mau, nhiều lần nhấn mạnh rằng đó là điều “không thể tưởng tượng được”.

Ông Lữ kể rằng, những năm chiến tranh hơn 50 năm trước, khu vực này chỉ là bãi bưng biền rộng lớn, sình lầy, lau sậy phủ kín; dân cư thưa thớt, đi lại bằng xuồng gần như là cách duy nhất. “Ban ngày là của địch, ban đêm mới là của ta”, ông nhớ lại. Ngay tại khu vực các nhà máy trong Cụm Khí - Điện - Đạm ngày nay từng ghi dấu sự chiến đấu, hy sinh của cán bộ, chiến sĩ Thị đội, một chi tiết được ông nhắc nhẹ nhưng đủ cho thấy vùng đất này đã trải qua những năm tháng khó khăn thế nào.

Khó có thể tin rằng, vùng chiến địa ngày nào lại chính là nơi đặt một tổ hợp công nghiệp năng lượng trọng điểm quốc gia. Nhà máy tiếp nhận, xử lý khí PM3 - Cà Mau (GPP Cà Mau) cùng hai nhà máy điện khí hiện đại - Cà Mau 1, 2 và Nhà máy Đạm Cà Mau, tất cả tạo thành “trái tim năng lượng” ở cực Nam Tổ quốc. Nhưng sự thật ấy đang hiện hữu, qua tiếng máy vận hành, ánh sáng điện phủ khắp vùng và cuộc sống đổi thay của người dân Khánh An.

Ông Lữ nhớ như in ngày đoàn khảo sát đầu tiên của Petrovietnam đặt chân về đây, vào đầu những năm 2000. Người dân đã linh cảm rằng vùng đất này sắp "bước sang một trang mới". Xe cơ giới mở đường, cọc mốc được cắm xuống, tiếng máy nổ vang giữa vùng bưng biền vốn chỉ quen tiếng chim trời, tiếng muỗi kêu. Không ai nghĩ vùng đất sình lầy này có thể trở thành đại công trường, rồi thành trung tâm công nghiệp năng lượng như hôm nay.

Những con đường nhựa đầu tiên dẫn vào khu nhà máy đã kéo theo sự chuyển mình của cả khu vực rộng lớn. Từ vài nóc nhà lá đơn sơ ven sông, giờ đã thành những dãy phố khang trang, sáng đèn mỗi tối. Chợ Khánh An từ vài sạp nhỏ ban đầu, giờ nhộn nhịp cả ngày. Người dân U Minh, Tam Giang, Thới Bình cũng dần dịch chuyển về đây sinh sống, làm ăn. Những làn xe bốn bánh chạy vào tận mé rừng U Minh, điều mà theo ông Lữ “ngày xưa có nằm mơ cũng không thể nghĩ tới”.

Đối với chính quyền xã Khánh An, sự "thay da đổi thịt" ấy hiện rõ qua từng con số và từng công trình. Ông Phạm Văn Hiếu - Phó Chủ tịch UBND xã Khánh An nói rằng, sự phối hợp giữa địa phương và Cụm Khí - Điện - Đạm nhiều năm qua luôn chặt chẽ, trách nhiệm và hiệu quả. Mọi vấn đề từ môi trường, an ninh - trật tự, tuyên truyền pháp luật, ứng phó thiên tai đến đời sống dân cư, Cụm đều chủ động phối hợp và hỗ trợ. Ông đánh giá, Cụm có đóng góp đáng kể vào sự ổn định và phát triển chung của địa phương.

Cũng từ khi Petrovietnam đầu tư Cụm Khí - Điện - Đạm, kinh tế - xã hội Khánh An đã bước sang một giai đoạn phát triển mới. Việc làm trực tiếp và gián tiếp trong lĩnh vực dịch vụ, vận tải, cung ứng vật tư, kỹ thuật tăng lên đáng kể; hoạt động thương mại - dịch vụ được thúc đẩy, gia tăng giá trị sản xuất; những tuyến đường, hệ thống điện, trường học, trạm y tế được nâng cấp. Đời sống người dân ngày càng được nâng cao một cách bền bỉ, tự nhiên.

Người dân Khánh An kể rằng, trước kia nguồn điện "bấp bênh", cứ tối đến là chập chờn và không biết cúp lúc nào. Còn bây giờ, điện sáng rất ổn định - một điều tưởng nhỏ nhưng lại thay đổi cả nhịp sống của vùng quê từng nghèo khó. “Ngày xưa chỉ có đèn mù u và đèn dầu”, ông Lữ nói, “giờ trong nhà ai cũng có đủ tiện nghi, từ nồi cơm điện đến máy lạnh, máy giặt...”.

Công tác an sinh xã hội mà Petrovietnam và các đơn vị trong Cụm Khí - Điện - Đạm thực hiện tại địa phương đã để lại dấu ấn sâu sắc, được lãnh đạo xã Khánh An ghi nhận và đánh giá cao bởi tính nhân văn, thiết thực và đúng đối tượng. Mỗi năm, Cụm dành trên 4 tỷ đồng cho các chương trình hỗ trợ hộ nghèo, xây dựng nhà ở, cải thiện cơ sở vật chất trường học, hỗ trợ học sinh và các đối tượng yếu thế, cùng với việc hình thành những sân chơi, tuyến đường thắp sáng và nhiều hoạt động cộng đồng khác. Những đóng góp ấy không hào nhoáng, phô trương nhưng đi vào từng mái nhà, từng con người, từng góc đường Khánh An nói riêng, Cà Mau nói chung.

Ông Lâm Anh Lữ chia sẻ điều khiến ông xúc động hơn cả: nhiều gia đình quanh đây có con em được hướng nghiệp, đào tạo rồi vào làm việc trong nhà máy - một bước ngoặt mà trước kia “không ai dám nghĩ đến”. Còn với chính quyền xã, đó là một minh chứng rõ ràng rằng đầu tư của Petrovietnam không chỉ thay đổi hạ tầng, kinh tế, mà còn nâng chất lượng đời sống và tạo ra những cơ hội mới cho cả một thế hệ.

Trong định hướng sắp tới, ông Hiếu cho biết xã Khánh An mong muốn Cụm Khí - Điện - Đạm tiếp tục đồng hành sâu rộng hơn nữa trong chương trình nông thôn mới nâng cao, hỗ trợ sinh kế, phát triển giáo dục - văn hóa, đồng thời tăng cường phối hợp về môi trường, an toàn công nghiệp. “Đó không chỉ là mong muốn, mà còn là niềm tin vào sự hợp tác bền vững giữa chính quyền và doanh nghiệp”, ông Hiếu nhấn mạnh.

Khi chiều buông xuống trên Khánh An, ánh đèn từ Cụm Khí - Điện - Đạm phản chiếu lên mặt sông Trẹm, lấp lánh như một biểu tượng của sự sống mới. Khó ai hình dung được nơi đây từng là vùng “ngày địch - đêm ta”, từng chỉ có lau sậy và sình lầy, từng là nơi người dân đi lại phải chèo xuồng và tính từng con nước lên xuống.

Ông Lữ nhìn cảnh vật đổi thay, giọng đầy xúc động: “Không tận mắt thấy thì không tin được. Mảnh đất này chuyển mình mạnh mẽ quá… Không thể tưởng tượng được”.

Và có lẽ, chính câu nói ấy đã khắc họa trọn vẹn nhất hành trình của Khánh An - một vùng đất từng nghèo khó, bị chia cắt bởi thiên nhiên và chiến tranh, nay trỗi dậy mạnh mẽ nhờ dấu ấn của Petrovietnam và sự đồng hành bền bỉ của chính quyền cùng người dân địa phương.